Sáng 22/10, tại đền Hà Đới xã Tiên Thanh, Chi hội Khoa học lịch sử huyện Tiên Lãng phối hợp với UBND xã Tiên Thanh tổ chức tọa đàm Di tích lịch sử văn hóa kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia đền Hà Đới, ngôi đền thiêng trong Ngũ linh từ huyện Tiên Lãng.
Huyện Tiên Lãng là vùng đất địa linh nhân kiệt. Miền quê ngoại thành nằm phía Tây Nam thành phố có nhiều đình, chùa, đền, miếu là những công trình có giá trị nghệ thuật, văn hóa tâm linh lâu đời. Toàn huyện có 50 di tích lịch sử được xếp hạng, trong đó có 4 di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia là đình Cựu Đôi, đền Gắm, đình Đốc Hậu, đền Hà Đới cùng tín ngưỡng ngũ linh từ độc đáo. Ngũ linh từ huyện Tiên Lãng bao gồm đền Để Xuyên xã Đại Thắng, đền Hà Đới xã Tiên Thanh, đền Canh Sơn xã Đoàn Lập, đền Bì xã Đoàn Lập, đền Gắm xã Toàn Thắng. Đền Hà Đới xã Tiên Thanh thờ Thượng tướng quân Trần Quốc Thành, danh tướng thời nhà Trần và Băng Ngọc anh linh công chúa. Đền có phiên chợ Giải chỉ họp vào ngày mùng 2 tết hàng năm, là nơi mua may bán may, phiên chợ độc đáo ở vùng duyên hải Bắc Bộ.
Thần phả đền Hà Đới ghi rằng, tướng quân Trần Quốc Thành sinh năm Giáp Tý 1264, 16 tuổi đã thông suốt kinh thư, tinh tường trận pháp, văn võ song toàn. Tên tuổi ngài gắn liền với những chiến công hiển hành cùng quân dân nhà Trần đánh giặc Nguyên Mông như Hàm Tử, Chương Dương, Tây Kết, Bạch Đằng. Từ những năm 1284, 1285, ngài được triều đình giao phó trọng trách đưa quân xuống trấn giữ vùng duyên hải phía đông, lập đại bản doanh ở vùng đất trang Ngọc Đới, huyện Bình Hà, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương. Sau khi ngài mất, năm 1288, vua Trần sai sứ về tận quân doanh ở Trang Ngọc Đới cùng nhân dân và tướng sỹ hành lễ, ban chiếu cho nhân dân lập đền miếu phụng thờ.
Di tích đền Hà Đới xây dựng trên một khu đất rộng, cao ráo, gồm 3 tòa nhà chính, cấu trúc hoàn toàn bằng gỗ lim, kiến trúc chi tiết mang văn hóa thời Hậu Lê. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, thực hiện chính sách tiêu thổ kháng chiến, đền Nhị và đền Tam không còn mà chỉ lại 3 gian đền Nhất, tức Hậu cung bây giờ. Năm 2020, dự án tu bổ đền Hà Đới hoàn thành với hạng mục xây mới ngôi Tiền tế và Trung cung, nâng cấp tôn tạo ngôi Hậu cung, xây mới nhà khách, xây khu đầu lậu, xây dựng hệ thống phụ trợ… tổng kinh phí hơn 20 tỷ đồng, góp phần phục dựng ngôi đền bề thế, mang kiến trúc văn hóa nghệ thuật xưa.
Tại cuộc tọa đàm đã có 5 chuyên đề cùng nhiều ý kiến tâm huyết của các vị đại biểu tham gia nhằm làm rõ thêm những công lao to lớn của Thượng tướng quân Trần Quốc Thành, Băng Ngọc anh linh công chúa, nét văn hóa độc nhất vô nhị của phiên chợ Giải đền Hà, đền Hà trong tín ngưỡng ngũ linh từ huyện Tiên Lãng… qua đó góp phần tuyên truyền, bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử văn hóa di tích cấp Quốc gia đền Hà Đới xã Tiên Thanh.
