Về Đồ Sơn, nếu thấy một ngư dân ôm khư khư cái bụng bự từ biển bước lên thì chắc chắn bên trong là loại sản̷ v̷ật quý giá tìm được từ biển khơi mà dù dành cả ngày ngụp lặn dưới biển vất vả đến đâu, ngư dân vẫn vui mừng nhờ trún̶g “lộc̶ b̶iển”.
Những ngày này, tại nhiều khu vực bãi biển Đồ Sơn (Hải Phòng) đang nhộn nhịp khung cảnh hàng trăm ngư dân từ già đến trẻ đua nhau câu còn̶g, đán̶h hầu và… bắt̷ q̷uéo.
Ngày nước cạn, ngư dân làng biển ngụp lặn đánh̷ b̷ắt hải sản ngay tại bãi̷ đ̷á gần bãi biển khu 2 Đồ Sơn (Hải Phòng).
Ở Đồ Sơn, quéo (tên gọi địa phương của loài vẹm xanh) thường sinh sống ở những vùng bãi đá gần mép nước. Quéo là loài nhuyễn̷ t̷hể chỉ sinh sống tự nhiên, tập trung nhiều nhất là ở những bãi̷ đ̷á ngập nước quanh năm.
Theo kinh nghiệm của ngư dân, càng ở những khe đá xa bờ, quéo càng to và đầy mình.
Để đánh̷ b̷ắt những loài n̶huyễn thể̷ sin̶h sống ở những cồn̷ đ̷á này, ngư dân phải chờ những ngày nước ròng, đây là những ngày trong tháng mà theo lịch thủy triều là những thời điểm nước cạn sâu, trơ những bãi̷ đ̷á. Khi ấy, những thợ lặn mới có thể ra xa bờ đánh̷ b̷ắt được. Lẽ đơn giản, bãi đá xa bờ ẩn chứa những chùm quéo to, đầy mình thay vì những con quéo bé ở dọc khe đá̷ s̷át bờ.
Trong lúc bắt̷ n̷hững chùm quéo bám vào bờ đá, người dân cũng có thể thu hoạch được một số loài n̶huyễn thể̷ khác như hầu bạ.
Con quéo ở những kè đá̷ g̷ần bờ bám đầy phù sa cần đãi rửa sạch.
Dụng cụ đánh̷ q̷uéo khá đơn giản, những thợ lặn thường trang bị “bảo hộ” là bộ quần áo dài tay, giầy vải, găng tay và 1 cái đục. Đi nhiều, kinh nghiệm cũng nhiều hơn, những thợ lặn thường mặc thêm một cái áo phông bên ngoài rồi thắt̷ c̷hặt ở thắt lưng để tiện đựng quéo mỗi khi lặn xong, khi “đầy bụng” mới lên bờ đổ quéo ra để đánh̷ b̷ắt tiếp.
Quéo đánh̷ b̷ắt được xa bờ sạch hơn, có thể đóng vào bao, chuyển vào bờ để về bán.
Con quéo bám thành từng chùm vào bờ̷ đ̷á. Ngư dân có kinh nghiệm khi phát hiện ra quéo có thể nhẹ nhàng̷ g̷ỡ được cả chùm đang ngậm rong rêu ra khỏi̷ đ̷á. Chùm lớn có thể tới hàng chục con, chùm nhỏ cũng vài ba con.
Mặc dù phương thức đánh̷ b̷ắt tương̷ đ̷ối vất vả (phải ngâm mình nhiều giờ đồng̷ h̷ồ trong nước) nhưng người ngư dân tỏ ra không hề m̷ệt m̷ỏi, đều đặn cứ sau khoảng 30-40 phút ngư dân lại lên bờ đổ quéo, mà theo cách gọi đùa của họ là một lần “đ̷ẻ“. Một buổi xuống biển cỡ chừng chục lần lên bờ, xuống biển như vậy là túi cũng đầy.
Vẹm xanh được người dân địa phương gọi là quéo chỉ có trong tự nhiên.
Nghề “đầu đội̷ đ̷ất, chân đạp̷ t̷rời” (cách người ngư dân miêu tả hình ảnh mỗi khi lặn xuống để vặn con quéo) chỉ diễn ra trong khoảng 2-3 tháng (từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm). Đây là giai đoạn quéo trưởng thành với kích thước lớn, nước vừa đủ ấm áp để xuống biển. Mùa đông sẽ khó đánh̷ b̷ắt vì nước lạnh, khó lặn.
Những ngư dân có kinh nghiệm biết được địa thế những hang̷ đ̷á, khu vực quéo sinh sống nhiều. Có sức khỏe, người ngư dân lặn được sâu, được xa, sẽ bắt được nhiều, quéo cũng to hơn. Nhưng nếu không lặn sâu dược, chờ nước rút sâu mà bám theo các kè̷ đ̷á vào đúng mùa vụ cũng có thể bắt được quéo. Bởi thế, những phụ nữ đi đánh̷ h̷ầu, câu còng cũng tranh̷ th̷ủ đánh̷ bắt̷ v̷ào vụ mùa bắt̷ q̷uéo ở Đồ Sơn.
Theo ông Hoàng Đình Bồng, ngư dân nhiều kinh nghiệm ở phường Hải Sơn, Đồ Sơn, Hải Phòng: Những ngày này, trung bình một thợ lặn có thể đánh̷ b̷ắt được 30-40kg/buổi. Với những người có sức khỏe, lặn tốt, biết địa hình, có thể đánh̷ b̷ắt tới 50kg/buổi.
Những ngày đún̷g vụ như thế này, giá quéo tại chợ Đồ Sơn từ khoảng 20.000-40.000 đồn̷g/kg (tùy theo kích cỡ to nhỏ). Cũng có những thời điểm được giá khi đông khách du lịch, giá quéo lên tới 70.000-80.000 đồn̷g/kg. Vì vậy, chuyện ngày kiếm cả tiền triệu sau khoảng 5-6 tiếng lặn bắt̷ q̷uéo cũng là không hiếm. Người ngư dân miệt̷ m̷ài bắt̷ q̷uéo đến khi nào nước lên mới thôi.
Quanh năm bám̷ b̷iển, mùa nào thức nấy, mỗi người dân ở biển vẫn sẽ tìm ra cách mưu̷ s̷inh cho mình.
Ruột̷ q̷uéo sau khi chế̷ b̷iến sẽ có màu nâu vàn̷g, vị béo̷ n̷gậy, thơm ngon. Cùng với giá trị dinh dưỡng cao, quéo Đồ Sơn ngày càng được khách du lịch ưa thích.
Quanh năm bám̷ b̷iển, mùa nào thức ấy, mỗi người dân ở biển vẫn sẽ tìm ra cách mưu̷ s̷inh cho mình. “Kho báu từ đại dương” trong đó có loài quéo luôn là điều bất̷ n̷gờ mà tự nhiên dành tặng con người biết gìn giữ môi trường sinh thái̷ đ̷ồng hành cùng sự phát triển kinh tế, du lịch của mỗi người dân vùng biển.
